İltihaplı romatizma nın genetik olup olmadığı çok araştırılan bir konudur. İltihaplı romatizma eklemlerinizi çevreleyen zarlara vücudunuzun yanlışlıkla saldırmasına neden olan otoimmün bir hastalıktır. Bu otoimmün durum, iltihaplanmaya, ağrıya ve ayrıca aşağıdakiler de dâhil olmak üzere diğer vücut sistemlerinde potansiyel hasarlara yol açar.
- Gözler
- Akciğer
- Kalp
- Kan damarları
İltihaplı romatizma kronik bir hastalıktır. Romatizma hastaları, alevlenmeler adı verilen yoğun hastalık aktivitesi dönemleri yaşarlar. Bazı kişiler romatizma semptomları önemli ölçüde azaldığında veya ortadan kalktığında remisyon dönemleri yaşarlar.
Amerikan Romatoloji Koleji, Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 1,5 milyon insanın romatizma olduğunu tahmin ediyor.
Bağışıklık sisteminin otoimmüniteye yol açan bu hatalı ve aşırı tepkisinin kesin nedeni henüz belirsizdir. Bu modern tıbbın tezidir. Fakat bize göre vücudun reaksiyonel tepkisi tüm açıklığıyla ortadadır… Yapılması gereken ayar mekanizmalarına ve olaylara at gözlüğü ile değil doğru bir bakış açısıyla yaklaşmaktır. Yani insanın doğasını anlamalıyız, meydandaki dengesizliğin doğasını anlamak ve üçüncü olarak sunacağımız tedavinin doğasının kişiye uygunluğunu anlamaktır.
Diğer otoimmün hastalıklarda olduğu gibi, araştırmacılar bazı genlerin iltihaplı romatizma gelişme riskinizi artırabileceğini düşünüyor. Ancak yine de iltihaplı romatizmayı kalıtsal bir hastalık olarak görmezler. Bu da, bir genetikçinin aile geçmişinize dayanarak romatizma şansınızı hesaplayamayacağı anlamına gelir. Ayrıca, diğer birçok faktör bu anormal otoimmün yanıtı tetikleyebilir, örneğin:
- Virüsler veya bakteriler
- Duygusal stres
- Fiziksel travma
- Bazı hormonlar
- Sigara içmek
- Yaşam tarzı
Genetik iltihaplı romatizma da nasıl bir rol oynar?
Bağışıklık sisteminiz, vücudu istila eden bakteri ve virüsler gibi yabancı maddelere saldırarak sizi korur. Bazen bağışıklık sistemi kandırılır ve vücudunuzun sağlıklı kısımlarına saldırmaya başlar.
Araştırmacılar, bağışıklık tepkilerini kontrol eden bazı genleri tanımladılar. Bu kodlayıcı genlere sahip olmak iltihaplı romatizma için riskinizi artırır. Bununla birlikte, iltihaplı romatizma’ya sahip olan herkeste bu gen varyantları olmayabilir ve bu genetik alt yapıya sahip olan herkesin iltihaplı romatizma’sı yoktur. Şaşırtıcı bir genom araştırması, romatizma riski varyantlarının yaklaşık % 80’inin genlerin kodlamayan bölgelerinde meydana geldiğini ortaya koymuştur. (Güvenilir kaynak1)
Kodlama bölgesi genlerinden bazıları şunlardır:
- HLA. HLA gen bölgesi, vücudunuzun proteinleri ile virüs ve bakteri gibi enfekte organizmanın proteinleri arasında ayrım yapmaktan sorumludur. Savunma sistemi bu “düşmanı tanı” prensibine göre kodlanmıştır. HLA genetik markeri olan bir kişinin iltihaplı romatizma geliştirme olasılığı, bu markeri olmayanlardan beş kat daha fazladır. Bu HLA genleri hâlihazırda iltihaplı romatizma için en önemli genetik risk faktörlerinden biridir.
- STAT4. Bu gen, bağışıklık sisteminin düzenlenmesinde ve aktive edilmesinde rol oynar. STAT4 haplotipi, hem romatizma hem de sistemik lupus eritematozus için artmış risk ile ilişkilidir. (Güvenilir kaynak2)
- TRAF1. Bu genin kronik inflamasyona neden olmada bir rolü vardır. (Güvenilir kaynak3)
- PTPN22. Bu gen romatizma başlangıcı ve hastalığın ilerlemesi ile ilişkilidir. PTPN22, hematopoietik hücrelerde eksprese edilen ve T ve B hücrelerinde antijen reseptör sinyallemesinin negatif bir regülatörü olarak işlev gören bir protein tirozin fosfataz kodlar.
İltihaplı romatizmadan sorumlu olduğu düşünülen genlerin bazıları, tip 1 diyabet ve multipl skleroz gibi diğer otoimmün hastalıklarda da rol oynar. Bu yüzden bazı insanlar birden fazla otoimmün hastalık geliştirebilir.
Aile üyenizde iltihaplı romatizma varsa bu ne anlama gelir?
Bir çalışma, romatizmalı bir kişinin birinci derece akrabalarının romatizma geliştirme olasılığını, romatizma olmayan kişilerin birinci derece akrabalarından üç kat daha fazla olduğunu bildirmektedir.
Kadınların romatizma geliştirme riski erkeklerden daha fazladır, ancak doğum ve emzirme bu riski azaltabilir.
Bu, romatizma’lı birinin ebeveynlerinin, kardeşlerinin ve çocuklarının iltihaplı romatizma gelişme riskini biraz arttırdığı anlamına gelir. Bu risk çeşitli çevresel faktörleri içermez.
Bir kişinin aile öyküsü varsa,romatizma geliştirme riski daha yüksektir.
Bir başka çalışmada genetik faktörlerin romatizma nedenlerinin yüzde 50 ila 70’ine atfedildiği tahmin edildi. Araştırmacılar bu tahmini ikizleri gözlemleyerek hesapladılar. Tek yumurta ikizleri tamamen aynı genlere sahiptir. Aynı ikizlerin yaklaşık yüzde 15’inde romatizma gelişmesi muhtemeldir. Diğer kardeşler gibi farklı genlere sahip kardeş ikizlerde bu oran yüzde 4’tür.
Cinsiyet, yaş ve etnik gruplar
İltihaplı romatizma her cinsiyet, yaş ve etnik grupta bulunabilir, ancak romatizma hastalarının tahminen yüzde 70’i kadındır. İltihaplı romatizma’lı bu kadınlara genellikle 30 ila 60 yaşları arasında teşhis konur. Araştırmacılar bu sayıyı romatizma gelişmesine katkıda bulunabilecek kadın hormonlarına bağlar. Erkekler genellikle daha sonra teşhis edilir ve genel risk yaşla birlikte artar.
Hamilelik ve iltihaplı romatizma riski
Amerikan İnsan Genetik Derneği dergisinde yayımlanan bir çalışma romatizma oluşumuna katkıda bulunduğu bilinen genlere sahip bebekleri doğuran kadınların romatizma olma olasılığının yüksek olduğunu gösterdi. Örnekler arasında HLA-DRB1 geni ile doğan bebekler sayılabilir. Bunun nedeni, hamilelik sırasında, annenin vücudunda bebeğe ait bir dizi fetal hücrenin kalmasıdır. DNA ile kalan hücrelerin mevcut olması mikrokimerizm olarak bilinir.
Bu hücreler, bir kadının vücudundaki mevcut genleri değiştirme potansiyeline sahiptir. Bu, kadınların romatizma ‘ya sahip olma olasılığının erkeklerden daha fazla olmasının bir nedeni olabilir.
Çevresel ve davranışsal risk faktörleri
Çevresel ve davranışsal risk faktörleri de iltihaplı romatizma geliştirme şansınızda büyük rol oynamaktadır. Sigara içenler de daha şiddetli romatizma semptomları yaşama eğilimindedir.
Diğer potansiyel risk faktörleri oral kontraseptiflerin veya hormon replasman tedavisinin kullanımını içerir. Düzensiz adet geçmişi ile iltihaplı romatizma arasında bir bağlantı olabilir. Doğum yapan veya emziren kadınların romatizma gelişme riski biraz azalmış olabilir.
Romatizma ‘ya katkıda bulunabilecek çevresel ve davranışsal risk faktörlerine ilişkin ek örnekler şunlardır:
- Hava kirliliğine maruz kalma
- Böcek ilaçlarına maruz kalma
- Obezite
- Madeni yağ ve/veya silikaya mesleki maruz kalma
- Fiziksel veya duygusal stres dâhil travmaya cevap
- Mikro ve makro stres faktörleri
Bunlardan bazıları, yaşam tarzınızla değiştirebileceğiniz veya yönetebileceğiniz değiştirilebilir risk faktörleridir. Sigarayı bırakmak, kilo vermek ve hayatınızdaki stresi azaltmak romatizma riskinizi azaltabilir.
İltihaplı Romatizma Kalıtsal Mı?
Romatizma kalıtsal olmasa da, genetik geçmişiniz bu otoimmün bozukluğu geliştirme şansınızı artırabilir. Araştırmacılar, bu riski artıran bir dizi genetik belirteç buldular. (Güvenilir kaynak4)
Bu genler bağışıklık sistemi, kronik inflamasyon ve özellikle romatizma ile ilişkilidir. Bu belirteçlere sahip herkesin iltihaplı romatizma geliştirmediğine dikkat etmek önemlidir. İltihaplı romatizma’lı herkes için kesin bir belirteci yoktur.
Sonuç olarak, bu durumlar romatizma gelişiminin genetik yatkınlık, hormonal ve çevresel maruziyetlerin bir kombinasyonundan kaynaklanabileceğini düşündürmektedir.
Son cümlemiz:
- İnsanın ve genlerinin doğasını anlamalıyız, Güvenilir Kaynak
- Meydandaki dengesizliğin doğasını anlamalıyız,
- Üçüncü olarak sunacağımız tedavinin doğasının kişiye uygunluğunu anlamalıyız.
